टर्कीमा जेट बिमान दुर्घटना , ५६ को निधन

अंकारा, टर्की- टर्कीमा शुक्रबार बिहान एउटा बिमान (Atlasjet MD-83) बिमानस्थलमा अबतरण हुनु भन्दा ठिक केहि समय अगाडि दुर्घटनामा परेको छ । घटना पछि एउटा हेलिकोप्टर त्यहा पुगेको र दुर्घटनाबाट बिमानमा सवार सबै ५६ जना यात्रुको दु:खद निधन हुनपुगेको बताईएको छ । टर्कीका एक हवाई अधिकारीका अनुसार दुर्घटानाको बास्तबिक कारण थाहा हुन सकेको छैन । घटना मौसम को कारणले भएको अनुमान गरिएतापनि दुर्घटनाको समयमा त्यहा हुरी-बतास या कुहीरो केहि नभएको बताईएको छ । उक्त बिमान बिहान एक बजेतिर ४९ यात्रु र ७ बिमानका कर्मचारी सहित ईस्तानबुल शहर बाट ईस्पर्ताको लागि उडेको थियो । प्राप्त समाचार अनुसार बिमान दुर्घटना हुनुभन्दा केहि समय अगाडि मात्र रयाडर(rader) संग सम्बन्ध बिच्छेद हुन पुगेको थियो । घटना पछि यातायात मन्त्रि बिनारी यिल्डिरिमले दुर्घटना हुनुपुर्व त्यहां कुनै असामान्य परिस्थिति नरहेको बताउनुभएको छ । दुर्घटना पछि प्रहरी हेलिकोप्टरमा घटनास्थल पुगेका राश्ट्रिय समाचार समितिका रिपोर्टरका अनुसार शबहरु घटनास्थलको वरिपरि छरिएर रहेको र केहि शब हरु भने दुर्घटनाग्रस्थ बिमानको सिटमानै टांसिएर रहेको बताईएको छ ।घटनास्थललाई हाल सेनाले आफ़्नो घेराबन्दिमा राखेको छ । उक्त बिमानले सन् २००१ बाट आन्तरिक सेवा सुरु गर्दै आएको र बिशेस गरि युरोप र अन्य बाहिरि मुलुकहरुमा चार्टर्ड् सेवा संचालन गर्दै आएको छ । यो निजि बिमान सेवा कम्पनीको बिमान हो ।

टर्कीमा यात्री विमान दुर्घटना

टर्कीका अधिकारिहरुको भनाई र स्थानीय मीडिया अनुसार एउटा यात्री विमान टर्कीको दक्षिण-पश्चिमी भागमा दुर्घटनाग्रस्त भएको छ ज़समा ५६ जनाले यात्रा गरेका थिए । ख़बर अनुसार पुलिसको हेलिकॉप्टरहरुले स्पार्टा शहरको नजिकै विमानको भग्नावेशहरु फेला पारेका छन ।

नया टेपमा ओसामा बिन लादेन

ओसामा बिन लादेनले केहि महिना भित्रमा धेरै नै सन्देशहरु प्रसारण गरेका छन । अल क़ायदा नेता ओसामा बिन लादेनको एउटा नया अडियो टेप प्रसारण भएको छ जसमा उनले यूरोपीय देशहरुलाई अफ़ग़ानिस्तानमा अमरीकासग सैनिक सहयोग बन्द गर्नको लागि आव्ह्यान गरेका छन ।
अरबी टीवी च्यानल अल जज़ीरामा प्रसारण गरिएको यस टेपमा भनिएको छ कि अमरीकाको शक्ति कम हुदै गैरहेको छ यस परिस्थितिमा यूरोपीयनहरुले राजनीतिज्ञहरुलाई दबाव दिएर अमरीकाबाट टाढा रहनु नै राम्रो कुरा हो ।विशेषज्ञहरुको भनाई अनुसार यो टेपमा भएको आवाज ओसाम बिन लादेनसग मिल्दछ ।

मंगल ग्रहमा मानव दल पठाउने तयारी

अमेरिकी अंतरिक्ष एजेंसी संस्था नासाले अबको केही दशकभित्रमानै मंगल ग्रहमा एक मानव दल पठाउने रणनितिको बिबरण प्रस्तुत गरेको छ । प्रस्तुत बिबरण अनुसार नासाले करीब तीस महिनाको लागि चार लाख किलोग्राम को अंतरिक्षयान मंगल ग्रहमा पठाउने बिचार गरिरहेको छ ।२००४ को जनवरीमा रास्ट्रपति जर्ज बुशले सन् २०२० सम्ममा चन्द्रमामा र अनिश्चित समयमा मंगल ग्रहमा पनि मानव टोली पठाउने बारेमा एक कार्यक्रम को घोषणा गरेका थिए ।यस मंगल यानलाई पृथ्वीको तल्लो कक्षमा स्थापित गरिनेछ ।यसमा नयां “हेभि लिफ़्ट लंच भिकल” को प्रयोग गरिने छ जुन हाल नासाले बिकास गरिरहेको छ । यो भिकल तीन देखि चार बर्ग मिटर क्षेत्र को रकेट हो । योजना अनुसार यसलाई सन् २०३१ को फेब्रुवरी महिनामा प्रक्षेपण गरिनेछ । मिशनको यो यात्रा उन्नत क्रायोजेनिक ईंधन व्यवस्था बाट संचालित अंतरिक्षयानमा छ देखि सात महीनाको हुनेछ । एक बिबरण अनुसार मंगल ग्रहमा मानव पठाउने यो मिशनको लागि ४५० लाख डलर खर्च लाग्नेछ । दल को लागि आवश्यक जरुरि सामान भने दल जानु भन्दा पहिलेनै अर्थात सन् २०२८ को डिसेंबर वा सन् २०२९ को जनवरी को बिचमानै त्यहां पठाइनेछ ।

निष्पक्ष र धाधलीरहीत चुनाव सम्पन्न गराउने हो भने माओबादी बहुमत - डा. भट्टर्राई

नेकपा माओबादीका बरिष्ट नेता डा. बाबुराम भट्टर्राईले नेपालमा साच्चै नै निष्पक्ष र धाधलीरहीत चुनाव सम्पन्न गराउने हो भने माओबादी पार्टीले बहुमत ल्याउने ठोकुवा गर्नुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो हामी संविधान सभा निर्वाचन बाट कदापी भागेका छैनौ यदि सरकारले स्वतन्त्र रुपमा निर्वाचन गराउने प्रतिज्ञा गर्छ भने हाम्रो पार्टीको मतको नतीजा सबै भन्दा राम्रो हुने बताउनुभयो । संविधान सभा निर्वाचन गराउने दलहरुनै चुनावमा हारीएलाकि भनेर विभिन्न बहाना पारी चुनावको मिती सारिरहेका छन् भन्दै नेता भट्टर्राईले कांग्रेस स्वयं संविधान सभा निर्वाचन चाहदैन भन्नुभयो । उहाँले गणतन्त्र र समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली भनेको अहिले नेपालको केन्द्रबिन्दु हो भन्नुभयो । त्यसैगरी संसदले पारीत गरेको प्रस्ताव चाडौ कार्यान्वयन नभए सडक संघ्ार्षगर्ने पनि चेतावनी दिनुभयो । विभिन्न कारणबाट हाम्रो क्रान्तिकारी आन्दोलन अझै पूरा हुन सकेको छैन् भन्दै, नेपाललाई स्वतन्त्रता दिलाउन माओबादी पुर्ण क्रान्तिकारी आन्दोलनमा जाने पनि चेतावनी दिनुभयो । नेकपा माओबादीका प्रवक्त कृष्ण बहादुर महराले दलहरुले भनेझै नयाँ नेपाल बनाउने हो भने संविधान सभा निर्वाचन पुर्ण समानुपतिक प्रणालीबाट हुनुपर्ने जोड दिनुभयो ।
अहिले राजनितिमा २ धार देखिसकिएको उल्लेख गर्दै उहाँले यथास्थितीवादी नेताहरुले नेपाललाई कहिल्यै परिर्वतन गर्न नसक्ने दाबी गर्नुभयो । उहाँले नेपालको राज्यको साचो नेपाली जनतामा नरहेकोले नेपाली जनताले अहिले पनि स्वतन्त्र महसुस गर्न नसक्ने बताउनुभयो । राज्यको साचो अझै राजाले लिएका छन भन्दै प्रवक्ता महराले पुर्ण समानुपतिक निर्वाचनमा जान सकियो भने त्यो साचो नेपाली जनतामा आउने बताउनुभयो ।

अब हामी त्यसो गर्दैनौ - वाइ सी एल

माओवादी भातृ संगठन वाइ सी एलले संगठन भित्र कमि कमजोरी देखिएको स्विकादै आफुलाई सुधार्न १ महिने देश व्यापि अभियान चलाउने भएको छ । राजधानीमा पत्रकार सम्मेलन गरी वाइ सी एल अध्यक्ष गणेशमान पुनले संगठनका कमी कमजोरी सुधार्न पुस १५ देखी १ महिने अभियान थाल्ने वताउनु भयो ।

गलत सुचनाका आधारमा केहि दिन अघि नोबल कलेजका संचालकहरु माथी अभद्र व्यवहार गरेकोमा वाइ सी एलले माफी पनि मागेको छ । पाटीको नेतृत्वको निर्देशन बिना त्यस्तो कृयाकलाप भएको भन्दै वाइ सी एलले आत्म-आलोचना गरेको छ । व्यक्तिवादी अराजकता लगायतका गतिविधीलाई संगठनले निरुत्साहित गर्नै भएको छ ।

पार्टी भित्र प्रधानमन्त्रिको विकल्पका बारेमा कुराकानी नभएको- के पी ओली

नेकपा एमालेका नेता के पी शर्मा ओलीले नेकपा एमाले भित्र प्रधानमन्त्रीको विकल्पका बारेमा कुनै कुराकानी नभएको दाबी गर्नु भएको छ। राजधानीमा आयोजित एक कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै ओलीले यस्तो विचार व्यक्त गर्नु भएको हो।कार्यक्रममा बोल्दै उहाँले प्रचण्डको खल्तीमा प्रधानमन्त्रीको पद नभएको उल्लेख गर्दै प्रचण्डलाई सहमति विपरित अनावश्यक टिप्पणी नर्गन आग्रह गर्नु भयो ।

अमेरिकी पूर्व राष्ट्रपति जिम्मी कार्टर ७०-३०को समानुपातिक प्रस्ताव निजी भएको भन्दै त्यसलाई महत्व नदिन आग्रह पनि गर्नुभयो । ओलीले पार्टी भित्र आन्तरिक लोकतन्त्रको विकास हुनु पर्नेमा जोड दिनु भयो । कार्यक्रममा एमालेका केन्द्रिय नेता घनश्याम भुसालले पाटिभित्र लोकतन्त्र बिषयमा कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभयो ।

सविधान सभा निर्वाचनको मिती घोषणा गर्न दलहरु विच सहमति हुनुपर्ने- नेताहरु

विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरुले संविधानसभा निर्वाचनको मिती तत्काल तोक्न दबाब दिएका छन् । रिपोर्टस क्बल नेपालको साक्षत्कार कक्षमा शनिवार विभिन्न दलका नेताहरुले पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति जिम्मी कार्टरले उल्लेख गरेका धारण सम्मान योग्य रहेको बताउदै संविधान सभाको निर्वाचनबाट प्राप्त जनादेशले नै राजतन्त्रको भविप्य सुनिश्चित गर्नुपर्ने जोड दिएका छन् । आगामी साता सात दलको बैठकमा सविधान सभा निर्वाचनको मिती घोषणा गर्न सहमति जुटाउने उनिहरुको धारणा थियो ।
नेकपा एमालेका कार्यवाहक माहसचिव अमृतकुमार बोहोराले मंसिर ६ गतेको निर्वाचनको मिती सरेको र अर्का तिथी तय हुन नसक्दा देश झन अन्योल ग्रस्त बनेको बताउनु भयो । माओवादीले गणतन्त्रको प्रस्तावमा लचिलो हुनु पर्ने उहांको धारणा थियो ।
नेपाली काग्रेसका प्रवक्ता अर्जुन नरसिंह के.सीले काग्रेसले महासमितीको निर्णय कुनै पनि हालतमा परिर्वतन नगर्ने वताउनु भयो । उहाँका अनुसार संसद भनेको राजनितिक सहमतिको आधार हो, गणतन्त्र जस्तो संवेदनशील र महत्वपुर्ण बिषयमा अरु सांसदले निर्णय गर्न सक्दैनन् । घुमाउरो पारामा उहाँले संसदबाट पारित प्रस्तावहरुको कार्यन्वयन हुनका लागि २ तिहाई बहुमत आवश्यकता पर्ने बताउनु भयो ।पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति जिम्मी कार्टरले दिएको सुझावका बारेमा पत्रकारले सोधेको प्रश्नमा प्रवक्ता के.सीले भन्नु भयो पार्टीहरुको आ आफ्नै सिद्वान्त र दृष्टिकोण अनुरुप नै चल्नु पर्छ, विदेशीहरुको सुझाव मान्नु पर्छ भन्ने छैन ।

राष्ट्रिय जनमोर्चाका अध्यक्ष चित्रबहादुर के.सीले निर्वाचन विथोलेर क्रान्तिकारी कुरा गर्नुमा कुनै अर्थ नभएको बताउनु भयो । अब तुरुन्त संविधान सभाको निर्वाचन घोषणा गर्नु पर्ने उहाँको धारणा थियो ।

सेनाको मुख्यालय बाहिर आत्मघाति हमला, १५ जना हताहत

पाकिस्तानको रावलपिंडी शहरमा भएको दुई छुट्टा-छुट्टै बिस्फोटनमा परि कम्तिमा १५जनाको ज्यान गएको छ । ति दुबै बिस्फोटनहरु शैनिक इलाकालाई निशाना बनाएर गरिएको थियो । पहिलो बिस्फोटन सेनाको छाउनि बाहिर भएको थियो जसमा परि सेनाका एक जवानले ज्यान गुमाए । दोश्रो बिस्फोटन सेनाको कर्मचारि चढेको बसमाथि, सेनाको मुख्यालय बाहिर भएको थियो । समाचार स्रोतका अनुसार जब बस सेनाको कर्मचारि लिएर अघि बढ्यो, ठिक त्यतिनै बेला हमलाकारिले एउटा कारलाई बसको पछाडि लगेर बिस्फोटन गराएको थियो ।
बिगत ३ महिनामा सेनाको मुख्यालयमा बिस्फोटन गराईएको यो तेस्रो पटक हो । यस घटनाको जिम्मेवारि हालसम्म कसैले नलिएतापनि अधिकारिहरुले घटना तालेबान समर्थक चरमपंथिहरुले घटाएको हुनसक्ने आशंका गरेका छन । उनिहरुका अनुसार तालेबान समर्थकहरु पाकिस्तानि सेनाले देशको उत्तर पश्चिमी प्रान्तमा गरिरहेको कार्वाहिको बदला लिने कोशिस गरिरहेको छ । हालका केहि महिनामा पाकिस्तानमा कयौं आत्मघाति हमलाहरु भएका छन । केहि समय पहिले मात्र कराचींमा भएको बिस्फोटनमा परि १३५ जना भन्दा बढि ब्यक्तिको ज्यान गएको थियो ।

माओबादीले समानन्तर सरकार गठन गर्ने

ने.क.पा माओबादीले सरकारले आफ़्नो मागहरुको वेवास्ता गरेको भन्दै जिल्ला जिल्लामा समानन्तर सरकार गठन गर्ने चेतावनी दिएका छन् ।बिराटनगरमा विस्तृत शान्ति सम्झमौता बिरुद जनअदालत शुरु गरेपछी हिजो माओबादीले यस्तो चेतावनी दिएका हुन् । पार्टी विभिन्न प्रकारका मुद्दा दर्ता हुन थालेपछी माओबादीले बिराटनगरमा जनअदालत शुरु गरेको हो ।सरकारसँग असमझदारी बढेकाले पार्टी दर्ता भएका मुद्दाहरुको मिलापत्र शुरु गरीएको मोरङ्ग क्रान्तिकारी जनपरिषद एवं माओबादी न्यायिक विभागका प्रमुख बलिदानले जनकारी दिएका छन् ।

उनका अनुसार माओबादीले सरकारबाट बाहिरियता विभिन्न प्रकारका ३ सय मुद्दाको फैसला तथा ६ सय मुद्दा फैसलाको तयारीमा रहेको बताए ।संयुक्त क्रान्तिकारी जनपरिषद मोरङ्ग अन्तगर्तको न्यायिक विभागबाट जनअदालत सञ्चालन हुनेगरेको माओबादीले जनाएको छ ।गत वर्षमंसिर ६ गते माओबादी र नेपाल सरकारले हस्ताक्षर गरेको विस्तृत शान्ति सम्झमौतामा जनअदालत र समानन्तर सरकार दुवै सञ्चालन नगर्न भनि प्रतिबद्वता जनाएको छ ।

भूटानी शरणार्थीलाई धर फर्काउन प्रतिनिधिमण्डल थिम्पु जाने

नेपाल र भारत बसोबास गर्दै आएका भूटानी शरणार्थीलाई धर फर्काउन भारतिय सांसदहरुको एक प्रतिनिधिमण्डल थिम्पु जाने भएको छ । भूटानी शरणार्थीलाई धर फर्काउने अभियान स्वरुप भारतमा नेतृत्व गरिरहेका भूटान सोलिगरिटीले आगामी डिसेम्बरसम्मा संसदिय प्रतिनिधिमण्डल भुटान जान लगेको जनाएको छ । विभिन्न राजनैतिक दलहरु सम्मिलित सो संसदिय प्रतिनिधिमण्डलले भूटानी सरकारका अधिकारीसँग भेट गरी भूटानी शरणार्थीलाई धर फर्काउने आग्रह गर्ने छ ।

सो संसदिय प्रतिनिधिमण्डल थिम्पु जानुभन्दा अधि नेपालको झापा, मोरङ्गमा आई स्थलगत अध्ययान गरी शरणार्थीको अवस्थाका बारेमा रिर्पेाट तयार पार्ने जनाएको छ । संसदिय प्रतिनिधिमण्डलका संयोजक मध्यप्रदेशका सांसद डा. सुनिलम, सोलिगरिटीका उपाध्यक्ष आनन्दस्वरुप वर्मा एवं वामधटक,समाजपार्टीका सांसदहरु पनि सहभागि हुनेछन् । भूटानी शरणार्थीलाई आफ़्नो धर फर्काउने बारे भारतले चालेको यो पहिलो कदम हो । यसअधि गत बैशाखमा झापा र मोरङ्गका शरणार्थीहरु भारतहुदै थिम्पु जान लाग्दा सिमाक्षेत्रमा भारतिय सेनाले हस्तक्षेप गरेको थियो ।

नेपालमा भोली नै गणतन्त्र आउने थियो - देउवा

नेपाली कांग्रेसका बरिष्ठ नेता शेरबहादुर देउवाले माओवादीले संविधान सभा निर्वाचनमा भाग लिनुनै बर्तमान राजनीतिक गतिरोधको उपयुक्त निकास भएको बताउनु भएको छ ।
संचारकर्मीहरु सँगको कुराकानीमा नेता देउवाले राजा राख्ने नराख्ने लगायतका विवादीत विषयमा निर्णय गर्ने अधिकार जनतामा मात्र रहेकोले पनि संविधान सभा नै उपयुक्त हुने दावी गुनृभयो ।
माओवादीले भाँजो नहालेको भए भोलि नै नेपाल गणतान्त्रिक मुलुक हुने थियो भन्दै नेता देउवाले अनाहकमा अड्चन हालेर गणतन्त्र सुनिश्चित नगरी पर सारेको आरोप समेत लगाउनु भयो । नेता देउवाले नेपाली कांग्रेसले गणतन्त्रमा जाने निर्णय　गरिसकेकोले अब पछाडि र्फकन नसक्ने दावी गर्दै सबैले स्वीकारी सकेको गणतन्त्रलाई मुद्दा बनाउनु गलत नियत भएको समेत बताउनु भयो ।

राजनीतिक अन्योलको निकास खोज्न सहमती

एमाले र जनमार्चा बीच संविधानसभा निर्वाचनलाई केन्द्रबिन्दुमा राखेर जारी राजनीतिक अन्योलको निकास खोज्न सहमती भएको नेता अमृत बोहोराले जानकारी दिनुभयो । दुवै दल बीच आज एमाले संसदिय दलको कार्यलयमा छलफल भएको थियो ।

नागरिक समाजको बिरोध प्रर्दशन

नागरिक समाजको बिरोध प्रर्दशन फेरी नर्सर्ने गरी संविधानसभा निर्वाचनको मिती तोक्न माग गर्दै राजधानी काठमाडौंमा नागरिक समाजले बिरोध प्रर्दशन गरेका छन् । न्यूरोड गेटबाट सुरु भएको याली बसन्तपुर पुगी सभामा परिणत भएको थियो । यथाशिघ्र मूलूकमा संविधानसभा निर्वाचन गर्न माग गर्दै विभिन्न मानवअधिकारवादी संध संस्था र नागरीक समाजले चुनाव नसार्ने गरी मिती घोषणा गर्न माग गरेका हुन् ।

कार्टरको नेपाल भ्रमण

अमेरिकी पुर्व राष्ट्रपती जिम्मी कार्टरले संविधानसभामा निर्वाचन स्थगन भएपनि निर्वाचन सम्पन्न गराउन निर्वाचन आयोगले गरेको तयारीको प्रंशसा गर्नुभएको छ । प्रमुख निर्वाचन आयुक्त भोजराज पोख्रेलसँगको भेटमा कार्टरले संविधानसभामा निर्वाचन सम्पन्न गराउन निरन्तर सहयोग गर्न प्रतिबद्घता जनाउनुभयो । उहाँले आदिबासी जनजातीका नेताहरुसँग पनि भेट गर्नुभएको छ । साँझ ६ बजेपछि कार्टर र माओवादि अध्यक्ष प्रचण्ड बीच भेटवार्ताको कार्यक्रम रहेको कार्टर सेन्टरले जनाएको छ ।

राष्ट्रसंघद्वारा माओवादीको ध्यानाकर्षण

राष्ट्रसंघद्वारा माओवादीको ध्यानाकर्षण राष्ट्रसंघीय मानवअधिकार उच्चायुक्तको कार्यालयले माओवादीले १८ वर्ष मुनीका जनसेनालाई शिविर भित्र बस्न दबाब दिएकोमा चिन्ता जनाएको छ । १८ वर्षमुनीका जनसेनालाई शिविर भित्रै रहन बाध्य पारीएको रिर्पोट प्राप्त भएको भन्दै कार्यालयले यसबाट गम्भिर ध्यानकर्षा भएको बताएको छ । शान्ति सम्झौता प्रति सम्मान गर्दै नाबालक जनसेनालाई शिविर भित्र रहन बाध्य नपार्न कार्यालयले माओवादीलाई भनेको छ ।

सचिबहरुको पदस्थापना

मन्त्रीपरिषदले सचिबहरुको बढुवा गर्ने निर्णय गरेको एक महिना पछि सचिब पदस्थापनाको निर्णय भएको छ । लामो समयपछि सरकारले मङ्सिर ५ गते सचिबहरुको पदस्थापना र कार्यबिभाजन गरेको छ । प्रशासनीक समितिको निर्णय अनुसार, संचार मन्त्रालयका सचिव शंकर कोईरालाले जलस्रोत मन्त्रालय, संचार मन्त्रालयमा युवराज पाण्डेले कार्यभार सम्हाल्ने भएका छन ।

यसैगरी बामन न्योपानेलाई रक्षा, माधब प्रसाद घिमिरेलाई शान्ति तथा पुननिर्माण, लिलामणी पौडेललाई संस्कृती, पर्यटन तथा नागरीक उडडयन,ज्ञानचन्द्र आचार्यलाई परराष्ट्र मन्त्रालयमा नियुक्त गरिएको छ । यसैगरी बृन्दा हाडालाई, जनकराज जोशीलाई उद्योग, बाबुराम आचार्यलाई भुमीसुधार, रामहरी अर्याललाई सामान्य प्रशासन, पुरुषोत्तम ओझालाई बाणिज्य तथा आपूर्ती, उमाकान्त झालाई भौतीक योजना, छविराज पन्तलाई राष्टिय सतर्कता केन्द्र, ताना गौतमलाई प्रधानमन्त्रीको कार्यलय, रामेश्वर खनाललाई अर्थ, पूर्ण कडरीयालाई भौतिक, शंकर पाण्डेलाई शिक्षा, श्याम मैनालीलाई श्रम, गोविन्द कुसुमलाई सामान्य प्रशासन, पूण्यप्रसाद शर्मालाई महिला बालबालिका तथा समाजकल्याण, राम कुमार श्रेष्ठलाई स्थानिय विकास, शुसिल जंगबहादुर राणालाई निर्वाचन आयोगमा पदस्थापना गरिएको छ ।

सरकारले आजै थप चारवटा नयाँ कार्यालयमा सचिव नियुक्ति समेत गरेको छ । जस अनुसार दिपवहादुर स्वाँरलाई मुक्त कमैया पुनर्स्थापना केन्द्र, अवनिन्द्र कुमार श्रेष्ठलाई माओवादी छापामारहरुको शिविर व्यवस्थापन कार्यालय, उदयराज शर्मालाई नेपाल ट्रष्ट र वज्रकिशोर प्रसाद शाहलाई सार्वजनिक खरिदको कार्यालयको सचिवमा नियुक्ति गरिएको छ । सरकारले यस पटकदेखि शिक्षा, भौतिक योजना उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति र सामान्य प्रसासन मन्त्रालयमा दुई जना सचिव राख्ने व्यवस्था गरेको छ । यस अघि अर्थ मन्त्रालयमा मात्र दुई जना सचिव राख्ने व्यवस्था थियो ।

फासीको सजाय रोक्ने प्रस्ताव पारित

फासीको सज़ाय सम्बन्धी अंतरराष्ट्रीय स्तरमा भएको लामो समय देखिको बहस पछि संयुक्त राष्ट्र महासभाको एऊटा समितिले फासीको सज़ाय रोक्ने प्रस्तावलाई पारित गरेको छ । तैपनि यो प्रस्ताव कसैको लागि पनि बाध्यकारी भने हुने छैन तर मानवाधिकार संस्थाहरुको भनाई अनुसार यो सम्पुर्ण संसारको लागि एऊटा नया सोच प्रदर्शन गरेको छ । तरपनि संयुक्त राष्ट्र महासभाको बैठकमा यस प्रस्तावलाई राख्ने प्रबल सम्भावना भने रहेको छ ।

संसार भरि १३० देशले फासीको सजायलाई रोक लगाई राखेका छन । दुई दिनको लामो बहस पछि ९९ देशले फासीलाई रोक्ने पक्षमा भोट हालेका थिए भने इटलीले यस प्रस्तावको पक्षमा निकै कडा परिश्रम गरेको थियो । अमरीका सहित ५२ देशहरुले यस प्रस्तावको विपक्षमा भोटमा हालेका थिए ।

कांग्रेस-माओवादी वार्ता बिना निश्कर्ष समाप्त

नेपाली कांग्रेस र माओवादीबीचको सहमति बनाउन गरिएको छलफल बिना कुनै निष्कर्ष टुङ्गिएको छ । यी दुई दलबीच दुई बर्षअघि भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीमा आठ दलबीच भएको १२ बुँदे समझदारी र ऐतिहासिक जनआन्दोलन लगायत पुराना सहमतिको कार्यान्वयनमा देखिएका समस्याबारे छलफल तथा बिश्लेषण गरिएको थियो । संसदको बिशेष अधिवेशनले पारित गरेका प्रस्ताव, संसदको नियमित अधिवेशनलाई सहमतिमा टुङ्ग्यान गर्नुपर्ने काम र संविधान सभा चुनावको मिति तोक्ने बिषयमा छलफल भएको नेपाली काग्रेसका प्रवक्ता अर्जुननरसिंह केसीले बताए ।

छठ पर्व सम्पन्न

छठ पर्वको तेस्रो दिन शुक्रबार व्रतालुहरुले अस्ताउँदो सुर्यको आराधनाका लागि तराईका विभिन्न पोखरी र नदीमा सर्वसाधरणको घुँइचो लागेको थियो ।यो पर्वमा ठेकुवा, भुसवा, खजुरी, उखु, अदुवा, नरिवल, मुला लगायतको सामग्री प्रसादको रुपमा प्रयोय हुने गर्छ । ब्रत नलिनेहरु पनि सुर्य दर्शनका लागि घाटमा पुग्ने गर्छन् । कात्तिक शुक्ल चौथीमा सुरु हुने छठ पर्व सप्तमीको दिन विहान कथा वाचन र श्रवण गरी अर्घ दिएपछि समापन हुन्छ ।
छठको ब्रत लिएमा चिताएको कुरा पूरा हुने जनविश्वास रहँदै आएको छ भने महिलाहरु अटल सौभाग्य, सन्तान लाभ, चर्म रोग निदान, परिवारको सु:ख शान्तिको कामना गर्दै ब्रत लिने गर्दछन् ।

यस्तै काठमाडौमा रहेका तराईबासीले पनि रानी पोखरी, कुपनटोलस्थित बागमति किनार गुहेयश्वरी लगायतका प्रमुख जलाशय र नदी किनारमा छठको तयारी गरेका छन् ।

बंगलादेशमा आएको तूफ़ानबाट मर्नेको सख्या ६ सय

बंगलादेशको दक्षिण-पश्चिमी समुद्री इलाकामा आएको भीषण तूफ़ानबाट मर्नेको सख्या कम्तीमा पनि ६ सय भएको छ भने दस लाख भन्दा वढी घर परिवार प्रभावित भएको अनुमान गरिएको छ । बचावकर्मिहरुको भनाई अनुसार मर्नेहरुको सख्या यो भन्दा पनि बढी हुन सक्दछ । २४० किलोमीटर प्रति घण्टाको दरले आएको तुफानले कति घरहरु, भवनहरु ध्वस्त पार्नुका साथै धेरै संख्यामा बिजुलीको खंबा ढलेका थिए ।
यस तुफान कति ठाउमा पाँच-पाँच मीटर अग्लो समुद्री छाल आएको थियो भने समुद्रमा माछा मार्न गएका करिब १५० डुंगाहरु फर्किन सकेनन, १००० माछीहरु बेपत्ता भएका छन । यस तुफानले हज़ारौ मानिस बेघर हुनुका साथै कतिपय ठाउमा संचार व्यवस्था बन्द भएको छ । बंगलादेशको दक्षिणी समुद्री ईलाकामा अक्सर तूफ़ान आउने गर्दछ, र सन १९७० मा आएको भीषण तूफ़ानले मर्नेहरुको सख्या करिब पाच लाख पुगेको थियो ।

ईराक र अफ़गानिस्तान युद्दमा डेढ़ खरब डलर खर्च

अमरीकी संसदमा डेमोक्रेट सदस्यहरुको एक रिपोर्ट अनुसार ईराक़ र अफ़ग़ानिस्तानमा भएको युद्दमा करीब डेढ़ खरब डलर खर्च भएको छ । जुन खर्च अनुमान गरिएको भन्दा पनि दुई गुणा बढी हो । वाशिंगटन पोस्टलाई प्राप्त रिपोर्ट अनुसार केहि देखाउन नमिल्ने खर्चको कारण यति धेरै खर्च भएको हुन सक्दछ । जबकी शुरुमा युद्दको लागि ८०४ अरब मात्र माग गरिएको थियो ।

यस खर्चमा तेलको महंगो मुल्य र घाईते सैनिकों लाई हुने खर्च पनि राखीएको छ । तर केही रकमहरु अनुमानको आधारमा पनि राखीएको छ, युद्ध विशेषज्ञहरुको भनाईलाई उद्रित गर्दै वाशिंगटन पोस्ट लेख्छ । रिपोर्ट अनुसार २००२ र २००८ मा इराक़ र अफ़ग़ानिस्तान भएको युद्दको कारण अमरीकाको औसत चार जना परिवारले २० हज़ार९०० डलरको राशी भुक्तान गर्न परेको होला । र यो रकम आगामी एक दशकमा ४६ हज़ार ४०० डॉलर हुन सक्दछ भनेर अनुमान गरिएको छ ।

मुसलमानहरुका लागि नया कार बजारमा ल्याउने

मलेशियाई कम्पनी प्रोटनले मुसलमानहरुलाई ध्यानमा राखी नया कार बजारमा ल्याउने भएको छ ज़समा जडान गरिएको कम्पासले सधै नै मक्का भएको दिशाको जानकारी गराउदछ । साथै कारमा क़ुरान र हिजाब राख्न मिल्ने भिन्दै ठाउको पनि ब्यवस्था गरिने छ । प्रोटन कम्पनीको भनाई अनुसार यो कार निर्माणको लागि कम्पनीले ईरान र टर्कीको कम्पनीसंग साझेदा गर्ने सोच पनि बनाएको छ ।

व्हाइट हाउसमा पनि दीपावली समारोह

अमेरिकामा पनि दिपावली पर्व मनाईने परंपरा अब पाँच साल पुरानो भएको छ । अमेरिकाको व्हाइट हाउसमा प्रत्येक साल दीपावली समारोह मनाईने गरिन्छ। यस साल अर्थात नोभेम्बर 2007 मा पनि व्हाइट हाउसमा पाचौं दीपावली वार्षिक समारोह को आयोजना गरिएको छ । जसमा विदेश उपमन्त्री निकोलस बर्न्स विशेष संदेशका साथ दीपावलीको शुभकामना दिनुभएको थियो । आफ़ु स्वयं दिपावली समारोहमा उपस्थित हुदै भने आफु हिन्दुहरुको यस पबित्र एवं महत्वपुण समारोहमा भाग लिन पाएकोमा आफुलाई सम्मानित महसुस गरिरहेको बताउनुभएको थियो ।

उपमन्त्री बर्न्सले दिपावलीको संबन्ध हिन्दुहरुको पवित्र ग्रंथ रामायणसंग रहेको उल्लेख गर्दै आफ़ु यस कहानीबाट धेरैनै प्रभावित भएको बताउनुभयो । गन्थको भनाई अनुसार रामले आफ्नी पत्नी सीतालाई रावणको पन्जाबाट छुटाई अयोध्या फर्कीएको खुशीयालीमा अयोध्याबासीले दियो बाली उनीहरुलाई स्वागत गरेका थिए ।

आज कुकुर पुजा

आज नेपालमा तिहारको महत्वपुर्ण अर्को दोस्रो दिनको रुपमा कुकुर पुजा गरि मनाईएको छ ।

तिहार २०६४ को शुभकामना तथा बधाई

यस महान चाड तिहारको पुनित अवसरमा देश बिदेशमा रहनु भएका सम्पुर्ण नेपाली दाजुभाई तथा दिदी बहिनीहरुलाई

हार्दिक मंगलमय शुभकामना तथा बधाई ।

लोकतन्त्र ब्लग परिवार

२०६४

खगोलशास्त्रीहरुले नया ग्रहको खोज

अमेरिकी खगोलशास्त्रीहरुले पृथ्वीभन्दा ४५ गुणा ठुलो नया ग्रह खोजी गर्न सफल भएका छन । यो ग्रह पृथ्वीभन्दा ४१ प्रकाशवर्ष टाढा छ । यस ग्रहले एउटा तारालाई परिक्रमा गर्दछ । यो खोजको साथै त्यस तारालाई परिक्रमा गरने ग्रहको संख्या पाँच भएको छ । ५५ कैंक्री नाम भएको यस ताराको सौर्यमंडल हाम्रो सौर्यमंडल भन्दा ठुलो यो मात्रै एउटा ठुलो सौर्यमंडल हो । जसमा अहिले सम्म ५ वटा ग्रहहरु भएको कुरा पत्ता लगाएको छ ।

खगोलशास्त्रीहरुले अहिलेसम्म हाम्रो सौर्यमंडल भन्दा बाहिरको २५० वटा ग्रहको खोजी गर्न सफल भएका छन । खगोलशास्त्रीहरुको भनाई अनुसार यस नया ग्रह ग्यासले भरिपुर्ण ग्रह हो जुन पृथ्वीभन्दा से ४५ गुना गह्रुगो र तापक्रम भने त्यति धेरै छैन

अमरीकाले भुटानी शरणार्थीलाई बसोबास गराउने

अमरीका सहित अन्य देशले पनि भुटानी शरणार्थिलाई आफ़्नो देशमा लैजान सहमत भएको छ । नेपालमा त्यी शरणार्थिको रुपमा बस्न बाध्य भएका भूटानीहरुलाई अमरीकामा गएर बस्न चाहन्छन की चाहन्दैन भन्ने बारेमा सोधखोज भईरहेको छ । अमरीकाले त्यी मध्ये ६० हज़ारलाई शरण दिन सक्ने भनेर उनीहरुलाई इंटरव्यू लिने प्रक्रिया अगामी हप्ताबाट शुरू गर्ने भएको छ ।

सन १९९० को दशकमा काठमाण्डौ भन्दा लगभग ५०० किलोमिटर पुर्व नेपालमा संयुक्त राष्ट्रको शिविरमा नेपाली मुलका एक लाख भुटानीहरु बस्दै आएका छन । त्यी शरणार्थीहरुलाई २००८ सालमा १५ हजार र त्यसपछि २० हजारको दरले अमेरिकले बसोबासको ब्यवस्था गर्ने कुरामा राजी भएको छ भने अन्य देशहरुमा ऑस्ट्रेलिया, क्यानाडा, डेनमार्क, नेदरलैंण्ड, न्यूज़ीलैंण्ड र नर्वे ज़स्ता देशहरुले शरणार्थिलाई आ-आफ़्नो देशमा लैजान ईच्छुक भएका छन । तर पनि कतिपय भुटानी हरु अझै पनि भूटान फर्किन चाहनेहरु पनि छन ।

संयुक्त राष्ट्र तथा अन्य अंतरराष्ट्रीय संस्थाहरुले यी शरणार्थिहरुको पुनर्वासको ब्यवस्था गर्ने कोशिश गरेका हुन । भुटानमा हाल पनि प्रजातन्त्र नभईकन एकलतन्त्रको रुपमा भुटानी राजाले शासन गरेका छन ।

(साभार :BBC)

पाकिस्तानको संकटकाल प्रति संयुक्त राष्ट्रका महासचिवद्वारा चिन्ता

संयुक्त राष्ट्रको महासचिवले "म पाकिस्तानको वर्तमान स्थितिबाट फेरी पनि आफ्नो चिंता र खेद व्यक्त गर्दछु । पाकिस्तानमा यथाशिघ्र प्रजातन्त्रको पुर्नबहाल हुनपर्दछ " भनेर भन्नुभएको छ । संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदले भने यस विषयमा केहि प्रतिक्रिया दिएको छैन । सुरक्षा परिषदले बर्माको सैनिक शासनको कटु आलोचना गरि, प्रजातन्त्र स्थापनाको लागि निकै कडा ब्यवहार अपनाएको थियो ।

यस प्रकरणलाई मुसरर्फले देशभित्रको समस्यामा अनावश्यक हस्तक्षेप भनेर महासचिवको कडा आलोचना गरेका छन ।

नेपालको गौरव : नेपाल संवत

महेश्वर श्रेष्ठ

नेपाल संवतको सामान्य परिचय
काल गणना बेगर इतिहास जान्न पनि सकिन्न र भविष्यको कल्पना कोर्न पनि सकिन्न । त्यसैले सभ्य मानव समाजका लागि काल गणना एउटा अत्यावश्यक वस्तु हो । मानव सभ्यताको उदयसंगै काल गणनाका दुई मुख्य प्रविधिको विकास भएको पाइन्छ - चन्द्रमाको गति अनुसार गरिने काल गणना र सूर्यको गति अनुसार गरिने काल गणना । ती प्रविधिहरुलाई सोही बमोजिम चन्द्रमानक पात्रो र सूर्यमानक पात्रो भनिन्छ । संसारमा अहिले पनि सूर्यमानक र चन्द्रमानक दुबै पात्रो चलनचल्तीमा छन् । ती मध्ये कुनै एउटा पात्रोको आधारमा एउटा विशेष कालखण्डलाई प्रतिनिधित्व गर्ने प्रथालाई संवत भन्ने गरिएको छ । विश्वमा प्रचलित संवतहरु मध्ये अधिकाँश संवतहरु कुनै धर्म, धार्मिक नेता वा शासकहरुको नाममा प्रचलनमा ल्याइएका छन् । चन्द्रमानक पात्रोमा आधारित नेपाल संवत विश्वको एक मात्र यस्तो संवत हो जुन देशको नाममा प्रचलनमा ल्याइएको छ । नेपालमा अत्यन्त हर्र्सोल्लासका साथ मनाइने चार्डपर्व मध्येको एक दिपावलीको रमाइलो पर्वका बीच इस्वी संवत २००७ नोभम्बर १० तारिख तदनुसार विक्रम संवत २०६४ कार्तिक २४ गते शनिवारको दिन नववर्ष नेपाल संवत ११२८ शुभारम्भ हुन गइरहेको छ । यस सुखद अवसरमा नेपाल संवत बारे इतिहासका केहि घटनाका साथै यस बारे लिइनु पर्ने सहि दृष्टिकोण सम्बन्धमा यो आलेख तयार गरिएको छ ।

नेपालमा प्रचलनमा ल्याइएका संवतहरु
नेपालको प्रारम्भिक इतिहास अत्यन्तै अस्पष्ट र अनुमान तथा किम्वदन्तीहरुले भरिएको छ । किरात कालमा नेपालमा कुन संवत प्रचलनमा थियो भन्ने कुरा अहिलेसम्म थाहा हुन सकेको छैन । लिच्छवी शासनको प्रारम्भसंगै नेपालमा निम्न संवतहरुलाई प्रचलनमा ल्याइएको पाइएको छ । शक संवत भारतका शक वंशीय शासकहरुको नामबाट चलाइएको संवत हो जुन आज पनि भारतमा राष्ट्रिय संवतको रुपमा प्रचलनमा छ । अहिले शक संवत १९२९ हो । नेपालमा यस संवतको प्रारम्भिक प्रयोग ५२७ वर्ष (ई.सं. ६०५) सम्म कायम रहृयो । त्यस पछि महासामन्त अंशुवर्माले राजा मानदेव द्वितीयको नाममा मानदेव संवत चलाए जुन २७६ वर्ष (ई.सं. ८८१) सम्म प्रचलनमा रहृयो । त्यस पछि राजा राघवदेवको पालामा नेपाल संवत चलाइयो जुन ८८८ वर्ष (ई.सं. १७६९) सम्म अविछिन्न रुपमा प्रचलनमा रहृयो । नेपाल संवत ८८८ अर्थात ई.सं. १७६९ मा नेपाल माथि विजय प्राप्त गरे पछि गोर्खाली राजा पृथ्वीनारायण शाहले शक संवतलाई पुनः प्रचलनमा ल्याए जुन १३२ (ई.सं. १९०१) सम्म कायम रहृयो । त्यस पछि राणा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले भारतीय उपमहाद्वीपका एकजना रजौटा बिक्रमादित्यको नाममा चलाइएको बिक्रम संवत प्रचलनमा ल्याए जुन आजसम्म कायमै छ । अहिले बिक्रम संवत २०६४ हो । नेपालमा बिक्रम संवतले सरकारी मान्यता पाएको १०६ वर्षमात्र भएको छ ।

नेपालमा भारतीय संवत प्रयोगको प्रसंग
किरात शासन कालमा कुन संवत प्रयोगमा थियो भन्ने थाहा नभएको प्रसंगमा लिच्छवी शासकहरुले भारतमा प्रचलित शक संवतलाई नेपालमा प्रयोगमा ल्याउनुलाई अनौठो मान्नु पर्दैन । मानदेव संवतको प्रादुर्भावले तत्कालीन शासकहरु भारतीय साँस्कृतिक प्रभावबाट मुक्त हुन खोजेको प्रतित हुन्छ । नेपाल संवत प्रादुर्भावको घटनाले नेपाली राष्ट्रवादले उच्चतम साँस्कृतिक विकास गरेको पुष्टी हुन्छ । पृथ्वीनारायण शाहले देशकै नामबाट प्रचलित नेपाल संवत परित्याग गरी शक संवतलाई पुनः प्रयोगमा ल्याउनुको कारण अलि बेग्लै छ । पृथ्वीनारायण शाहले नेपाललाई एकीकरण गर्ने भनेर कहिल्यै भनेनन् । उनको मृत्यु पछि संकलित उनका महावाणीहरुमा पनि नेपाललाई एकीकरण गर्ने आसय झल्कने कुनै कुरा कतै छैन । बाँचुन्जेल उनले आफ्नो जीवनको उद्देश्य नेपाललाई असली हिन्दुस्तान बनाउने बताउँदै रहे । सोही अनुरुप उनले हिन्दुस्तानी शक संवतलाई नेपालमा पुनर्जीवित गरेको कुरा स्पष्ट हुन्छ । त्यसै गरी चन्द्र शमशेरले विक्रम संवत प्रचलनमा ल्याउनुको पछाडि दुई वटा कारण रहेको देखिन्छ । भारतको एकजना रजौटाको नाममा स्थापित यो संवत प्रयोग गर्दा नेपाललाई असली हिन्दुस्तान बनाउने भावना जीवित राख्ने एउटा उद्देश्य पूरा हुन्थ्यो । चन्द्रमानक शक संवतको प्रत्येक तेस्रो वर्ष १३ महिनाको हुन्छ र सोही अनुसार राष्ट्रसेवकहरुलाई तलब दिनु पथ्र्यो । सूर्यमानक विक्रम संवतको सबै वर्ष १२ महिनाको हुन्छ । सूर्यमानक संवत अपनाउँदा राष्ट्रसेवकहरुलाई प्रत्येक वर्ष १२ महिनाको तलब दिए पुग्ने भएको हुनाले महाधूर्त चन्द्र शमशेर राणाले विक्रम संवत प्रयोगमा ल्याएको र त्यसबाट राज्यकोषमा बचत हुन आएको रकमबाट राणाहरुको आम्दानी बढाउने अर्को निहित उद्देश्य पनि पूरा गरेको स्पष्ट हुन्छ ।

नेपाल संवत प्रादुर्भावको प्रसंग
नेपाल संवत प्रादुर्भावको प्रसंग एउटा अत्यन्त रोचक घटनासंग जोडिएको छ । उहिले नेपालका एकजना ज्योतिषले काठमाडौं विष्णुमति नदीको सहायक नदी लखुतिर्थबाट विशेष मन्त्रोचारण सहित मध्यरातमा निकालिएको बालुवा बिहान सुनमा परिणत हुन्छ भनी पत्ता लगाए छन् । उनले यो कुरा राजालाई बताए पछि राजाले सोहि अनुसार मध्यरातमा लखुतिर्थबाट बालुवा ल्याउन ज्यामीहरुलाई खटाएछन् । मध्यरातमा ज्यामीहरुले मन्त्र जस्तो लाग्ने अनौठो भाखा फलाक्दै बालुवा निकालेर बोरामा भर्न लागेको कुरा लखुतिर्थ किनारमा सौच गर्न निस्केका एकजना स्थानीय वासिन्दा शंखधर साख्वाले देखेर त्यस बारे सोधपुछ गरेछन् । मध्यरातमा बालुवा लिन आउनुको विशेष कारण बारे अनभिज्ञ ज्यामीहरुले हामी राजाको आदेशले बालुवा लिन आएको भनी बताए छन् । राजाले मध्यरातमा बालुवा लिन पठाउनुमा विशेष कारण हुन सक्छ भन्ने ठानी जिज्ञासु शंखधर साख्वाले म तिमीहरुलाई चाहिने जति ज्याला दिन्छु । बालुवाको यो खेप मेरो घरमा छोड्नू, अर्को खेप राजा कहाँ लैजानू भने छन् । दोहोरो ज्याला पाउने भए पछि सोझा ज्यामीहरुले पनि त्यसै गरेछन् ।

बिहान सखारै बाहिर निस्कन लागेका शंखधर साख्वाले घरको छिंडीमा राखेको बालुवा सुनमा परिणत भएको पाएछन् । यसरि अकस्मात रातारात धनी बनेका शंखधर साख्वाले जनहितकारी काम गर्ने उद्देश्यले त्यस बेला ऋणमा डुबेका प्रजाहरुको सम्पूर्ण ऋण तिरिदिने र उनको यस पुनीत कामलाई अमरत्व प्रदान गर्न राज्यले देशको नाममा नयाँ संवत चलाउन पर्ने शर्त सहित राजा राघवदेव समक्ष निवेदन गरेछन् । राजाले उनको निवेदन स्वीकार गरी मानदेव संवत ३०४ पूरा भएको भोलिपल्ट (अर्थात ई.सं. ८८१) तिहारको म्हपुजा (अर्थात गोवर्धन पूजा) को दिनदेखि लागु हुने गरी चन्द्रमानक पात्रोमा आधारित नेपाल संवत प्रचलनमा ल्याइएको घोषणा गरेछन् । यसरि देशको नामबाट चलाइएको विश्वको एक मात्र संवत नेपाल संवतको प्रादुर्भाव भयो । नेपाल संवतका प्रवर्तक कुनै राजा, रजौटा वा धार्मिक नेता नभएर काठमाडौंका एकजना र्सवसाधारण नागरिक शंखधर साख्वाको विशेष योगदान र पहलमा उक्त संवत स्थापना भएकोले उनै त्यसका प्रवर्तक हुन् भनी स्वीकार गर्दै केहि वर्षअघि नेपाल सरकारले उनलाई राष्ट्रिय विभूतिको सम्मान समेत प्रदान गरिसकेको छ ।

नेपाल संवत प्रादुर्भाव प्रसंगको आलोचना
ऋणमा डुबेका जनतालाई ऋणबाट मोचन गरेको महान उपलक्ष्यमा देशभक्तिको अनुपम नमुना स्वरुप स्थापित नेपाल संवतको प्रादुर्भावको प्रसंग आलोचनाबाट मुक्त छैन । यसका आलोचकहरु के आरोप लगाउँछन् भने मध्यरातमा मन्त्र फुकेर निकाल्दैमा खोलाको बालुवा सुनमा बदलिन्छ भन्नु मानिसलाई मूर्ख बनाउनु मात्र हो । राजा जनकले हलो जोत्दा खेतको माटो मुनिबाट शिला निस्के झैं निस्केकी सीताको अस्तित्व स्वीकार गरी उनलाई पूजा समेत गर्ने, गोरखनाथले छादेको बान्ता खान नमानेको तर सो बान्ता खुट्टामा लागेकोले पृथ्वीनारायण शाह विश्वको चक्रवर्ती सम्राट हुनुको सट्टा नेपालको मात्र राजा बने भनेर नथाक्ने यी महानुभावहरुले खोलाको बालुवाबाट सुनका कण संकलन गर्न सकिने सत्यलाई स्वीकार नगर्नु आर्श्चर्यजनक छ ।

हो, कथामा भनिए जस्तै शंखधर साख्वाको घरमा लगिएको सम्पूर्ण बालुवा सुनमा परिणत भएको भन्ने कुरा माथि शंका गर्ने ठाउँ छ । तर त्यस बालुवामा सुनका कणहरु हुनसक्ने सम्भावनालाई इन्कार गर्न सकिन्न । नेपालकै बोटे जातिका कतिपय मानिसहरु आज पनि खोलाको बालुवाबाट सुनको कण छानेर आय आर्जन गरी जीविका चलाइरहेको छन् भने त्यस बेलाको लखुतिर्थको बालुवामा सुनका कण पाइनु आर्श्चर्यको कुरा होइन । अहिले पो प्रदूषणले गर्दा त्यसमा सुनका कणको सट्टा अर्कै पहेंलों कुरा बग्छ । हिउँको सेतै लेदो बग्ने हुँदा सेती नदी भनिए जस्तै सुन पाइने भएरै पाटनको एउटा वस्तीका नामै लुँखुसि (सुनको नदी) नामाकरण गरिएको हुनु पर्छ । सुन पाइने वा सुनौलो बालुवा भएको कारणले सुनकोशीको नाम सुनकोशी राखिएको हुन सक्छ ।

नेपाल संवत प्रादुर्भावलाई हेर्ने सही दृष्टिकोण
कुनै पनि कुरालाई जुन रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ त्यसै अनुरुप मात्र बुझदा त्यो बुझाई एकाँगी र अपूरो हुन जान्छ । प्रत्येक कुराको अध्ययन त्यसको ऐतिहासिकता र द्वन्दात्मकताको आलोकमा गरिनु पर्छ । त्यस पछि मात्र त्यसको सहि बुझाई वा निष्कर्षमा पुग्न सकिन्छ । राज्यले गर्ने हरेक काम राजनीतिबाट अलग रहन सक्तैन । नेपाल संवत लिच्छवी राजा मानदेव द्वितीयको नाममा प्रचलित मानदेव संवतलाई निषेध गरी आएको संवत हो । के शंखधर शाख्वाले प्रजाहरुको ऋण तिरिदिएकै कारण उनको इच्छा बमोजिम राजा राघवदेवले आफ्नै पुर्खाको नाममा स्थापित मानदेव संवतलाई खुसुक्क प्रतिसंहरण गरी लुसुक्क नेपाल संवत प्रचलनमा ल्याएको घोषणा गरेका होलान् । यस अहं प्रश्नको उत्तर खोजी गर्ने क्रममा त्यसको ऐतिहासिकता र द्वन्दतात्मकताको आधारमा नेपाल संवतलाई बुझदा त्यसको प्रादुर्भावका वास्तविक कारण बारे एउटा अलग्गै अन्तरकथा प्रस्तुत हुन आउँछ ।

एकजना प्रजाले अर्को प्रजालाई तिर्नु पर्ने ऋणसंग राजा राघवदेवलाई र उनको राज्यसंयन्त्रलाई केको चासो । त्यसैले शंखधर साख्वाले तिरिदिएको ऋण प्रजा-प्रजा बीचको ऋण नभएर राज्यलाई तिर्नु पर्ने कर र जरिवाना भन्ने बुझिन्छ । शासक र शासित बीच नरम गरम द्वन्द चलिरहनु राज्य संचालनको सामान्य प्रकृया नै हो । रातीराती विष्णुमति पारी गएर ज्यामीहरुले लखुतिर्थबाट सुनयुक्त बालुवा निकाली शंखधर साख्वाको घरमा संकलन गर्नुलाई राज्यलाई तिर्नु पर्ने चर्को कर र जरिवानाबाट पीडित प्रजाहरु भूमिगत रुपमा संगठित भएको, विद्रोह गर्न अर्थ संकलन गरेको र ती सबैलाई श्रखधर साख्वाले संयोजन वा नेतृत्व गरेको सजिलै अनुमान गर्न सकिन्छ । यसरि पीडित प्रजाहरुको संगठित बल र संकलित अर्थ सहित आएका शंखधर साख्वाको प्रचण्ड दवावका अगाडि राजा राघवदेव झुक्न र प्रजाको माग बमोजिम नेपाल संवत घोषणा गर्न वाध्य भएको प्रतित हुन आउँछ ।

राजनीतिक दृष्टिकोणले हेर्दा शंखधर साख्वाले प्रजाहरुको ऋण तिरिदिएको घटनाले त्यति महत्व राख्दैन जति त्यसमा अन्तरनिहित देशप्रेम, राष्ट्रियताको भावना र जनताको संगठित बलले सामन्ती राज्यसत्तालाई झुकाउन सफल भएको कुराले महत्व राख्दछ । यस अर्थमा शंखधर साख्वालाई नेपाल संवतका प्रवर्तक मात्र होइन नेपालका प्रथम देशभक्त एवं राष्ट्रवादी जननेता मान्दा अतिसयोक्ति हुने छैन । देशको क्षेत्रफल बढे तापनि नेपाल संवत माथि प्रतिवन्ध लागेदेखि नेपालको राष्ट्रियता कुण्ठित भएको छ । र्सवसमावेशी नेपाली समाज निर्माणको महान प्रकृया अवरुद्ध भएर नेपालको शासनसत्तामा एउटा खास जातिको प्रभूत्व कायम भएको छ । त्यसको विरुद्ध आज देशमा गणतन्त्रको स्थापना र सबै जातिको समानुपातिक प्रतिनिधित्व तथा सहभागिता सहितको राज्य संरचना खोजिरहेका शक्तिहरुका लागि नेपाल संवत प्रादुर्भावको अन्तरकथा एउटा गतिलो सन्देश हुन सक्छ ।

नेपाल संवत र नेपालको सामाजिक जीवन
नेपालका केही अल्पसंख्यक धार्मिक वा जातीय समुहहरु बाहेक नेपाली जनताको अत्यधिक बहुसंख्याको धार्मिक, साँस्कृतिक, सामाजिक तथा जन्मदेखि मृत्युपछि समेतको कार्यमा नेपाल संवत अक्षुण्ण र अभिन्न रुपले गाँसिएको छ । हाम्रा बच्चाका पास्नीका साइतहरु, विवाह तथा व्रतवन्धका साइतहरु नेपाल संवतको तिथि बमोजिम तय गरिन्छन् । हामीले मनाउने जन्मोत्सवहरु, जीवित पुर्खाका जङक्वहरु (बुढा पास्नीहरु) नेपाल संवतकै तिथि अनुसार मनाइन्छन् । मृत पुर्खाका नाममा गरिने श्राद्ध, तर्पण, पीण्डपानी अर्पण गर्ने कार्यहरु नेपाल संवतकै तिथिको आधारमा गरिन्छन् । साउने संक्रान्ति, माघे संक्रान्ति जस्ता केहि अपवादलाई छोडेर संस्कृतिका धनी हामी नेपालीका असंख्य चार्डपर्वहरु नेपाल संवतकै तिथि अनुसार मनाइन्छन् । हाम्रा अधिकाँश चार्डपर्वहरु धर्मसंग गाँसिएका छन् । तर्सथ हाम्रा सम्पूर्ण धार्मिक कार्यहरु र चाडवपर्वहरु पनि नेपाल संवतकै तिथि अनुसार मनाइन्छन् । नेपालका जातिवादी शासकहरुले नेपाल संवतलाई राजकीय मान्यताबाट गलहत्याए तापनि यो संवत नेपाली जनजीवनको पलपलमा, रगरगमा अत्यन्त गहिर्राईका साथ अभिन्न रुपले भिजेर बसेको छ । कुनै आततायी शासक वा शासक गूटले प्रतिबन्ध लगाउँदैमा नेपाल संवतको अस्तित्व र प्रयोग समाप्त हुनुवाला छैन । हाम्रो धर्म, संस्कृति, परम्परा र रितिरिवाज जीवित रहेसम्म नेपाल संवतको अस्तित्व पनि जीवित रहने छ ।

नेपाल संवतलाई राज्यले गर्नुपर्ने व्यवहार
एक थरी मानिसहरु राज्यले नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय संवतको मान्यता दिनु पर्ने माग सहित लामो समयदेखि आन्दोलित भइरहेका छन् । राष्ट्रप्रेमको अनुपम नमुनाको रुपमा स्थापित नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय संवतको मान्यता दिनु पर्ने उनीहरुको माग शत प्रतिशत जायज र स्तुत्य छ । नेपाल संवतका प्रवर्तक शंखधर साख्वालाई राष्ट्रिय विभूतिको सम्मान दिएर राज्यले उनीहरुको माग आँशिक रुपमा पूरा गरिदिएको पनि छ । तर र्सजकलाई राष्ट्रिय विभूति मान्न सक्ने राज्यले र्सजकको सिर्जनालाई मान्यता नदिनुबाट जनताको जायज माग र नेपालको राष्ट्रियता प्रति सत्तामा बस्नेहरुको संवेदनशीलता अझै कति कमजोर रहेछ भन्नु पर्ने हुन्छ ।

नेपाल संवत कुनै जाति विशेषको एकलौटी पेवा होइन, सम्पूर्ण नेपाली जनताको साझा सम्पति हो । कुनै चिजलाई राष्ट्रिय मान्यता दिलाउने जस्तो महान काममा सबै जातजातिको सहमति, सहयोग र सहभागिता हुनु पर्ने हो । तर नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय संवतको मान्यता दिनु पर्छ भनी आन्दोलित हुनेहरुमा नेवार जातिका मानिसहरुको बाहुल्यता रहँदै आएको छ । यसले जनमानसमा उनीहरुको माग विशुद्ध नेवारहरुको मात्र माग हो कि भन्ने भ्रम सिर्जना हुन पुगेको छ । यो नेपाल संवत पक्षधर आन्दोलनकारीहरुको यो ठूलो कमजोरी हो । राम्रो काम गर्छु भन्नेहरुले त्यसको सबै जस आफूले पाउने नियतले होइन, सबैलाई समेटेर हिंड्न सक्नु पर्छ ।

एकजना देशभक्त धरतीपुत्रको प्रयासमा देशकै नामबाट स्थापित नेपाल संवत नेपालको राष्ट्रिय संवत हो भन्नेमा कुनै शंका छैन । यसै तथ्यलाई मनन गरी पोहर नववर्ष नेपाल संवत ११२७ शुभारम्भ भएको सुखद उपलक्ष्यमा जनआन्दोनको शक्तिबाट स्थापित नेपाल सरकारका प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले आवश्यक अध्ययन पश्चात नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय संवत घोषणा गर्ने वचन दिनुभएको थियो । नेपाल सरकार र प्रधानमन्त्री कोइरालाले त्यो वाचा पूरा गर्ने शुभ दिन नजिक आइसकेको छ । त्यसका लागि नववर्ष नेपाल संवत ११२८ शुभारम्भ हुने दिनदेखि लागु हुने गरी त्यसलाई राष्ट्रिय संवत घोषणा गर्नु अति उत्तम साइत हुनेछ ।

नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय संवत घोषणा गर्दा राष्ट्रले त्यसलाई राजकीय मान्यता मात्र दिने हो, राज्यकोषबाट केहि पनि खर्च गर्नु पदैन । देशकै नामबाट स्थापित संवतलाई राष्ट्रिय संवत घोषणा गर्दा देशद्रोही बाहेक कसैले त्यसको विरोध गर्ने छैन । सरकारले जनभावनाको उच्चतम कदर गरेको ठहरिने छ । कुण्ठित राष्ट्रिताले केहि मात्रामा भए पनि फक्रने अवसर पाउने छ । देशको नामबाट संवत चलाउने एक मात्र मुलुक भनेर विश्वमा नेपालको कीर्ति फैलिने छ र त्यस्तो देशको नागरिक हुन पाएकोमा देशभक्त नेपाली जनताले थप गौरव महसुस गर्ने छन् । तर यस्तो सुवर्ण अवसर उपयोग गर्नबाट चुकेमा त्यो वर्तमान सरकारका लागि प्रत्युत्पादक हुनेछ ।

नेपाल संवत प्रयोग सम्बन्धमा थप कुरा
विश्वमा प्रचलित चन्द्रमानक वा सूर्यमानक कुनै पनि संवत समस्या मुक्त छैनन् । अत्यन्त वैज्ञानिक र विश्वनीय भइकन पनि चन्द्रमानक नेपाल संवतका पनि आफ्नै खाले समस्या र सिमाहरु छन् । प्रत्येक तेस्रो वर्ष १३ महिनाको हुनु, केहि तिथिहरुका बीचबीचमा टुटहरु हुनु र दुई दिनसम्म एकै तिथि पर्नु यसका समस्याहरु हुन् । मानिसको धार्मिक, सामाजिक तथा साँस्कृतिक जीवनमा यसले केहि फरक पार्दैन । तर द्रूत गतिमा चल्नु पर्ने र बढी भन्दा बढी यान्त्रिक बन्दै गएको वर्तमान समाजका लागि यसले केहि असुविधा सिर्जना गर्न सक्छ । त्यसैले राष्ट्रिय संवत घोषणा भए पछि पनि नेपाल संवतलाई कसरि प्रयोग गर्ने भन्ने विषयमा बहस हुनु आवश्यक छ ।

यातायात तथा संचार प्रतिधिको अभूतपूर्व विकास, व्यवसायको विविधता तथा रोजगारीको अवसर, उदारीकरण तथा भूमण्डलीकरणले गर्दा विश्व मानव समाज एउटा ठूलो परिवारमा परिणत हुँदै गइरहेको छ । राम्रो नाराम्रो जे भए पनि नेपाल त्यस प्रकृयाबाट अलग रहन सक्तैन । यस परिप्रेक्ष्यमा नेपालले विश्व समुदायसंग र्सर्म्पक गर्न र राजकीय कामकाजलाई विश्वस्तरमा एकरुपता कायम गर्न दुई-संवतको नीति अपनाउनु पर्छ । यसका लागि हामीले संसारभरका मुलुकमा प्रचलित इसवी संवतलाई सरकारी तथा संस्थागत कामकाजको संवत (Business Calendar) को रुपमा अपनाउनु पर्छ । यसलाई हामीले अघोषित रुपमा अपनाउँदै आएका पनि छौं ।

नेपालले विश्वसर्म्पर्क र सरकारी कामकाजका लागि हाल प्रयोगमा रहेको विक्रम संवतको प्रयोगलाई नै निरन्तरता दिएमा पनि फरक पदैनथ्यो । तर विक्रम संवतको उद्गम थलो भारतमै पनि त्यसको प्रयोग अति सिमित ठाउँका सिमित मानिसहरुले सिमित प्रयोजनका लागि मात्र गर्ने भएको हुँदा हाम्रो उद्देश्यका लागि त्यो उपयुक्त छैन । तर्सथ नेपाल संवतलाई राष्ट्रिय मान्यता र उच्च सम्मानका साथ सरकारी तथा संस्थागत कामकाजको संवत (Business Calendar) को रुपमा इस्वी संवतलाई मात्र प्रयोग गरिनु पर्छ र विक्रम संवतलाई विस्थापित गरी नेपाली जनतालाई हरदम तीन तीन वटा संवत मान्नु पर्ने झनझट र वाध्यताबाट मुक्त गरिनु पर्छ । अस्तु ।

२००७ नोभेम्बर ०६

पत्रकार वीरेन्द्र शाहको हत्या गरेको माओवादीद्वारा स्वीकार

लोकतान्त्रीक पद्दतिमा आई असल र शान्तिपुर्ण राजनिति गर्ने माओबादीको भनाई कति सम्म खोक्रो रहेछ भन्ने कुरा फेरी पनि प्रमाणित भएको छ । यसैको पछिल्लो प्रमाणस्वरुप वाराका निर्दोष पत्रकार वीरेन्द्र साहलाइ अपहरण गरेकै दिन गोली प्रहार गरी मारेको कुरा नेकपा माओवादीले स्वीकार गरेको छ । माओवादीद्वारा गठित माओवादी अनुसन्धान टोलीका संयोजक हरिभक्त कडेलले माओवादी मुख्यालय वुद्धनगरमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा आफ्ना कार्यकर्ताले अपहरण गरेकै दिन असोज १८ गते माओवादी बारा जिल्लाका कार्यकर्ता रामएकवाल सहनीले साहलाई कन्चट र छातीमा गोली प्रहार गरि हत्या गरेको जानकारी दिएका छन् ।साहको अपहरण र हत्यामा पार्टीका कार्यकर्ताहरु लालबहादुर चौधरी, कुन्दन फौजदार र रामएकवाल सहनी संलग्न रहेको तथा उनीहरुलाई प्रचलित कानून अनुसार कारवाही चलाउन सरकारलाई सहयोग गर्न पार्टी तयार रहेको पनि कडेलले बताए । साहको अपहरण र हत्यामा संलग्न रहेको भनिएका अर्का माओवादी कार्यकर्ता हरेराम पटेल भने घटनामा संलग्न नरहेको कडेलले दावी गरे ।
माओवादीले पत्रकार हत्या गर्न आफ्नो पार्टीको कुनै निति नभएको भन्दै पटक पटक भन्दै गरेता पनि यस्ता निर्दोष ब्यक्तिहरुको हत्या र अपहरण गर्ने कार्य भने कति पनि रोकिएको छैन । माओबादीको यस किसिमको निर्दोष ब्यक्तिको हत्या र आंतक अफगानिस्तानको तालिवानले गरेका हत्या र आंतक भन्दा केहि फरक देखिदैन । यसको लागि पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डले जनता सामु माफि माग्नु नै पर्दछ ।

प्राचीन मिस्रका सबैभन्दा प्रख्यात राजा तूतनख़ामेनको सार्वजनिक प्रदर्शन

प्राचीन मिस्रको सबैभन्दा प्रख्यात राजा तूतनख़ामेनको मृत्यु भएको लगभग तीन हज़ार वर्षपछि उनको अनुहार सहितको मिरालाइ पहिलो चोटी सार्वजनिक प्रदर्शनमा राखिएको छ । पुरातत्ववेत्ताको भनाई अनुसार मिस्रको 'वैली ऑफ़ किंग' मा रहेको राजा तूतनख़ामेनको ममीलाई बाहिर निकालेर उसलाई विशेष रूपले बनाएको भाडामा राखिएको छ ।
प्राचीन मिस्रमा राजाहरुलाइ फ़राओ भनेर भनिने गर्दथ्यो जसलाई आजभन्दा करिब ८५ वर्ष पहिले ब्रिटिश पुरातत्ववेत्ता हॉवर्ड कार्टरले फ़राओ को यस ममीलाई पत्ता लगाएका थिए । तूतनख़ामेनले मिस्रमा १३३३ ईसापूर्वबाट १३२४ ईसापूर्व सम्म शासन गरेका थिएअ र उनको १९ वर्षको कलिलो उमेरमा नै मृत्यु भएको थियो ।
पुरातत्ववेत्ताको भनाई अनुसार यो चिहानमा वातावरणको असरले गर्मी बढी भई ममीलाई नराम्रो प्रभाव परेकोले यस अवशेषलाई बाहिर निकालिएको हो ।
तूतनख़ामेनलाई आफ्नो शासनकालमा उति प्रसिद्दीप्राप्त भएन जति उनको मृत्यु पछि भयो । कार्टरले सन १९२२ मा यस ममीलाई खोज्न सफल भएका थिए । ली ऑफ किंग्समा मिस्रको प्राचीन शासकोंहरुको ममी राखिने गरिएको ठाउ थियो । उनको चिहानलाई सुन र हाथीको दाँतबाट बनेको अनेकौ आभूषणहरुले सजाईएको थियो जसलाई कार्टरले पहिलो चोटी हेर्दा अति नै सुन्दर भनेर बयान गर्न पुगेका थिए ।
सन १९६८ मा यस मिराको एक्स-रे गरिएको थियो त्यसबेला यो पत्ता लगाईएको थियो कि हाडको एउटा टुक्रा उनको टाउकोमा धसिएको थियो । यसबाट के अनुमान गरियो भने १९ वर्षीय तूतनख़ामेनको स्वभाविक मृत्यु नभएर कसैले उनलाई हत्या गरिएको थियो ।

गणतन्त्रको प्रस्ताव संसदबाट बहुमतले पास

२५ दिन लामो अनेकौ वार्ता, भलाकुसारी, जोड घटाउ, अनेकौ बिदेशी चलखेलको वावजुद आखिर गणतन्त्रको प्रस्ताव संसदबाट पास भएको छ । एमालेले राखेको अबिलम्ब ठोस प्रक्रिया पुरा गरेर लोकतान्त्रिक गणतन्त्र घोषणा गर्ने प्रस्ताव संसदबाट बहुमतले पारित गरेको छ । त्यसको साथै माओबादीको समानुपातिक प्रस्ताव पनि बहुमतले पास गरेको घोषणा भएको छ । नेपाली काग्रेसले आखीरसम्म आफ़्नो अडानलाई कायम राखे पनि काग्रेसको केहि जोड चलेन । अन्तरिम संबिधानमा संशोधन गरी त्यसलाई संसदको दुई तिहाई बहुमतले पास गरेपछि मात्र यो ब्यवस्था लानु गर्न सकिनेछ ।

संसदको बैठक शुरु

कार्तिक १२ देखि शुरु भएको अन्तरिम संसदको बिशेष अधिवेशनमा माओवादीद्वारा दर्ता प्रस्ताव तथा संशोधन प्रस्तावहरु माथि सात दलहरुबीच सहमतिका कायम गर्ने प्रयासहरु अनुरुप अनेकौ पटक वार्ता गर्दा पनि असफल भएपछि प्रस्ताव तथा संशोधन प्रस्तावहरु संसदको आज हुने मतदानबाट टुंगिने स्थिति पैदा भएको छ ।

आज दिनभरीको राजनीतिक बैठक र छलफलहरु पछि बेलुका सवा ५ बजे संसदको बैठक शुरु भएको छ । प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाद्वारा प्रस्ताव तथा संशोधन प्रस्तावहरुमा जवाफ दिईसकेपछि मतदानको प्रक्रिया अघि बढ्ने कुरा बताइएको छ ।

संविधान निलंबित गरी पाकिस्तानमा इमरजेंसी घोषणा

परवेज़ मुशर्रफ़ सेनाध्यक्ष भी हैं पाकिस्तानमा हाल भैरहेको संविधान निलंबित गरी इमरजेंसी लागु गरिएको छ । पाकिस्तानको सरकारी टेलीविज़न चैनल अनुसार देशको राष्ट्रध्यक्ष तथा सेनाध्यक्ष परवेज़ मुशर्रफ़ले इमरजेंसी लगाउने आदेश दिएका छन ।संविधानलाई निलंबित गर्ने निर्णय गरिएको र सेनाले सर्वोच्च अदालतलाई घेरी राखेको छ र जजहरु पनि अझै सर्वोच्च अदालत भित्र रहीराखेको अवस्था छ ।

एक्काइसौं शताब्दीको नेपाल र आजको आवश्यकता

माधव प्रसाद सेदाई , टोकियो

एक्काइसौं शताब्दीको नेपाल हाल देशको राजनैतिक अबस्था अतिनै तरल अनि संबेदनशिल अवस्थामा रहेको छ । हालको अवस्था भनेको सबै पार्टीहरुले कसैलाई तल पारेर आफु माथि जाने वा केहि पाउनको लागि राजनिति गर्ने होईन कि, सम्पुर्ण पार्टीहरु एक जुट भई हदैसम्मको त्याग गरी देशमा वर्षो देखि रहिआएको सामन्तबाद र शोषणलाई उत्पिडन गरि, देशलाई एऊटा स्थायी प्रजातान्त्रिक बाटोमा अघि लैजाउनुपर्ने टडकारो आवश्यकता रहेको छ । तर हाल देशमा यो कुरामा कुनैपनि राजनैतिक पार्टीहरुले ध्यान पुर्याउन नसकेको अवस्था छ । मेरो गोरुको बार्है टक्का भनेको ज़स्तो सबै पार्टीको आ- आफ्नो अडानले देशको राजनैतिक अवस्थाले निकास पाउन नसकिरहेको अवस्था छ ।

हिजो भएको एऊटा पार्टीगत निर्णयलाई आफ़्नो अनुकुल नपर्दा उल्टाउने माओबादीहरुको एकल, अराजनैतिक निर्णय र ढिपिले गर्दा आज देशमा फेरी पनि सामन्तबादको हावी, देश अनिर्णयको बन्दी हुन पुगेको अवस्था छ । संचार माध्यमहरुद्वारा एक कुरा भनिएको छ निर्णय र काम अर्को भएको छ । संसदमा चुनाव हुने र त्यस सम्बन्धी कार्यतालिका समेत प्रकाशित भएको अवस्थामा प्रचण्ड र प्रधानमन्त्री बिचको १ मिनेटको भेटमा सम्पुर्ण संसदलाई स्थगित गरिएको अवस्था छ । प्रधानमन्त्री लगायत नेका ज़स्तो वरिष्ठ राजनैतिक पार्टीले यस वर्तमान राजनैतिक गतिरोधलाई समाधान गर्ने दिशामा खासै पहल गर्न नसक्नु नेकाको एउटा राजनैतिक कमज़ोरी हो यसले नेकालाई मात्र होईन देशको लोकतान्त्रिक आन्दोलनलाई नै कमजोर पार्न सक्दछ । समाधान गर्ने दिशा तर्फ अगाडि बढ्ने त कता हो कता एक आपसमा बिबादमा अल्झेर देशलाई अन्योलमा राख्ने र जनतालाई भुल्याउने काम मात्र भईरहेको छ । आखिर यस बाट फाईदा कसलाई पुगिरहेको छ ? भन्ने कुरा अहिलेका देशको समुर्ण पार्टीका उच्च नेताहरुले बुझ्नु पर्ने ज़रुरी छ ।

यस अवस्थामा पछिल्लो दिनमा एउटा अत्यन्तै सफल र स्तरीय राजनिति गर्दै आएको एमाले फेरी पनि वामएकताको नारा लिई यता न उताको च्याखे राजनिति गर्न शुरु गरेको छ । एमालेका उच्च नेताहरुले बुझ्नुपर्ने कुरा के छ भने २१ औ शताब्दीमा आएर न त माओबादीको ज़स्तो जनतालाई चर्का र राष्ट्रबादका नारा दिने तर केही पर्दा एउटा राष्ट्रको राजदुतले बोलाउदा मान र मयार्दालाई पनि ख्याल नगरी राजदुताबासमा नै पुगि हाजिर लगाउने जनबाद भनौ या प्रचण्डबाद नेपालमा लागु गर्न सम्भव छ, न त वाम एकताको कुरा अघि ल्याई देशमा एमालेले ल्याउन खोजेको नया ब्यवस्था (शायद एमालेले भन्ने गरेको बहुदलीय जनवाद) नै लागु हुन सम्भव छ । नेताहरुले राम्रो संग बुझ्नु पर्ने अर्को अवस्था के पनि छ भने देशलाई लामो समय सम्म अनिर्णयको अवस्थाबाट बन्दि बनाएर राख्दा राजाबादी या विदेशी चलखेल गर्ने शक्तिलाई मात्र फाईदा हुन्छ भन्ने कुरा ।

हाल फेरीपनि नेपालमा बिभिन्न बहानामा बिदेशी हस्तक्षेप बढ्न थालेको छ जुन कुनैपनि स्वाभिमानी नेपालीको लागि मान्य हुने कुरा अवश्य पनि होइन । जसको उदाहरणको रुपमा केहि समय अगाडि समाचार माध्यममा आए अनुसार यदि नेपालमा बाहिरी हस्तक्षेप हुन लाग्यो भने चीन हेरेर बस्दैन भन्ने कुराबाट पनि देखाउछ । चीनले एउटा असल छिमेकीको हैसियतले आफ़्नो मित्रताको सदासयता देखाएको होला या भारत या अमेरिकाले पनि त्यस्तै सदासयता । तर हाम्रो देश कुनैपनि देशको राजनैतिक स्वार्थ पुर्तिगर्ने क्रिडास्थल भने हुन भएन त्यसको लागि अरु देशलाई दोष दिने र आफ़ु दोषमुक्त हुने भन्दापनि नेपालका नेताहरुले नै वर्तमान राजनैतिक अन्योललाई चिर्न सक्नुपर्दछ । आफ़ुपनि गर्न नसक्ने अनि अरुको मुख पनि ताक्ने, अनि फेरी दोष दिने चलनबाट हामी र हाम्रा नेताहरु पनि मुक्त हुनुपर्दछ ।

त्यसैले आजको नेपालको आवश्यकता भनेको देशको विकास, शान्ति र स्थायी लोकतन्त्र नै हो । भएपनि देशका नेताहरुहरुलाई मात्र अनावश्यक दोष दिनु भनेको बिगतका दिनमा गरेको ज़स्तो काम हो । ज़सको फाईदा प्रतिगामी तत्वलाई मात्र हुने गर्दछ । आखिर देशको लागि केहि गर्ने भनेको प्रजातान्त्रिक राजनैतिक पार्टीका नेताहरु नै हुन, यी जतिसुकै नराम्रा भए पनि यिनिहरुको काम कर्तब्य प्रति हामीले आवाज उठाउन सक्नुपर्यो या यिनिहरुलाई सचेत बनाउन सक्नुपर्यो । साथै कहिले एमाले र कहिले नेकालाई उचालेर या धम्क्याएर आफ़्नो राजनैतिक स्वार्थ पुरा गर्ने माओबादी प्रति पनि एमाले या नेकाको मोहभंग हुनु ज़रुरी छ । होईन बने फेरी पनि नेपालमा सामन्तिबादको प्रतिकको रुपमा कुनै शाह या अति चरमपन्थीको रुपमा प्रचण्ड ज़स्ता नेता आउने छन ज़सले देशमा शान्ति भन्दा पनि निर्दोष जनतालाई मार्ने काम या पत्रकार साह ज़स्तालाई बेपत्ता पार्ने काम भन्दा केहि गर्दैनन । त्यसैले यी दुबै शासनलाई पतन गर्नको लागि हालको आवश्यकता भनेको नेका, एमाले तथा अन्य प्रजातान्त्रिक राजनैतिक शक्तीहरु मिलेर अघि बढनु नै समयसापेक्ष हुनेछ । हो, मुखले मात्र होईन ब्यवहारमा पनि साच्चै नै लोकतन्त्रमा विश्वास र देशमा शान्ति कायम गर्ने प्रण गर्दछन भने माओबादी पनि एउटा प्रजातान्त्रिक शक्ति हो र उसलाई पनि सगै लिएर जानु पर्दछ । नत्रभने सधै धम्क्याएर खाने तर जनतामा जान डराउने । राजनितिमा ठुलो भाग वार्ता र धम्क्याएर लिनु भन्दा पनि जनताको माझ गई जनतालाई रिझाएर चुनाव जिति मात्र ठुलो भाग लिने कोशिश गर्नुपदर्छ होईन भने, प्रचण्डको राष्ट्रपतिको दिवास्वप्न होस या बादलको सैनिक शासनको दिवास्वप्न सबै तासका महल हुन, यी दुबै दिवास्वप्नबाट माओबादीहरुको मोहभंग हुनु ज़रुरी छ । र देशको वर्तमान राजनैतिक गतिरोधको अन्त्यको लागि एमाले, नेका र अन्य प्रजातान्त्रिक पार्टीहरु (लोकतन्त्र र शान्तिमा विश्वास गर्ने माओबादी सहित) अरु १० वर्षको लागि एकज़ुट भई देशको विकासमा लाग्नु नै आजको आवश्यकता र भलाई पनि हो ।

हवाई हमलामा एलटीटीईका वरिष्ठ नेता तमिलसेल्वनको हत्या

एलटीटीईका वरिष्ठ नेता एसपी तमिलसेल्वन श्रीलंका सेनाको हवाई हमलाबाट निधन भएको छ । तमिल विद्रोहियोंले यस कुराको पुष्टि पनि गरेका छन । एसपी तमिलसेल्वन एलटीटीईको राजनीतिक इकाईको प्रमुख थिए । एलटीटीईको भनाई अनुसार यस घटनामा तमिलसेल्वन सहित अन्य ५ जनाको निधन भएको छ । एलटीटीईको वेबसाइट अनुसार शुक्रवारको स्थानीय समय अनुसार बिहान ६ बजे तमिलसेल्वनको हत्या भएको थियो । वेबसाइटमा भनिएको छ - हामीलाई निकै दुखका साथ यो भन्न परेको छ की शुक्रवार बिहान ६ बजे हाम्रा राजनीतिक इकाईका प्रमुख ब्रिगेडियर एसपी तमिलसेल्वनको हवाई हमलाबाट निधन भएको छ

२००६ मा श्रीलंका सरकारसग भएको शांति वार्तामा तमिलसेल्वन एलटीटीईका तर्फबाट प्रमुख वार्ताकारका रुपमा थिए साथै उनी अंतरराष्ट्रीय स्तरमा पनि जानी पहिचानी ब्यक्तित्वका थिए । तमिलसेल्वनको हत्याले श्रीलंकाको शांति प्रक्रियामा नराम्रोसग असर पर्ने कुरा जानकारहरुको भनाई छ ।

अध्यक्ष प्रचण्डद्वारा माओबादीले पत्रकार साहको अपहरण गरेको स्वीकार

०१ नोभेम्बर, २००७,

पत्रकार महासंघका प्रतिनिधीहरुको एक टोली र पत्रकार साहकी पत्नी उमरावती सहित माओवादी पार्टी कार्यालय बुध्दनगरमा गई करिब महिना दिन अघि अपहरित गरिएको पत्रकार बिरेन्द्र कुमार साहको बारेमा अध्यक्ष प्रचण्डसग कुराकानी गर्न गएको थियो । उक्त बेलामा अध्यक्ष प्रचण्डले पहिलो पटक साहको अपहरणमा आफ्ना कार्यकर्ताहरुको संलग्नता रहेको स्वीकार गरेका गर्नुभयो । ३ दिन भित्रै साहको स्थिति सार्वजानिक गर्ने बताउदै प्रचण्डले पत्रकार महासंघका सभापति बिष्णु निष्ठुरीसग पार्टीको निति बिपरित पत्रकार साहको अपहरण भएकोमा दु:ख व्यक्त पनि गर्नुभयो । राष्ट्रको चौथो अंगको रुपमा रहेको संस्थालाई माओबादीबाट यस भन्दा अघि पनि पटक पटक आक्रमण या अपहरण ज़स्ता कार्यहरु रोकिन नसक्नु अवश्य पनि दु:ख लाग्यो कुरा हो । यसले माओबादीहरु अझै पनि यथार्थमा शान्तिपुर्ण राजनैतिक क्रियाकलापमा आउन नसकेको पुष्टी गर्नुको साथै भविश्य़मा हुन गैरहेको संबिधान सभामा माओबादीहरुलाई नै घाटा पुर्याउने तर्क एकथरी बुद्दीज़िवीहरुको छ ।

झन्डै १ महिना भैससकेको यस अपहरण प्रकरणमा माओवादी र सरकारले प्रयाप्त चासो नदिएको कुरा पनि पत्रकारहरुले प्रचण्डको ध्यानाकर्षण गराउदा, प्रचण्डले दोषी कार्यकर्तालाई आन्तरिक कारबाहीको प्रक्रिया अघि बढाईएको जानकारी दिनुभयो । प्रचण्डले पत्रकार साहकी श्रीमतीसँग केहिवेर भिन्दै कुराकानी समेत गर्नु भएको थियो ।

पूर्व प्रधानमंत्री नवाज शरीफलाई पाकिस्तान प्रवेश गर्नको लागि निर्देशन

३१अक्टूबर,२००७

पाकिस्तानको सर्वोच्च अदालतले पुर्व प्रधानमन्त्री शरीफलाई स्वदेश फर्किन अनुमति दिनको लागि निर्देशन दिएको छ । साथै अदालतले शरीफलाई सितंबरमा देशबाट फेरी अन्य पठाउनु अदालतको एक पूर्व आदेशको उल्लंघन भनेर भनेको छ । मुख्य न्यायधिश इफ्तिखार मोहम्मद चौधरीको यस आदेश पछि शरीफका सैकड़ों समर्थक सुप्रीम कोर्टको बाहिर एकजुट भई तालि बजाएर अदालतको आदेशलाई स्वागत गर्दै सैन्य शासक राष्ट्रपति परवेज मुशर्रफका विरुद्द नारा लगाएका थिए । गत दस सितंबरमा सात वर्ष पछि निर्वासनबाट फर्केका शरीफलाई एअरपोर्टबाट नै फेरी सउदी अरबको विमानमा जबरज़स्ती राखी पठाइएको थियो । त्यही कामलाई सुप्रीम कोर्टले प्रधानमंत्री शौकत अजीजलाई पनि अदालतको आदेशको अवहेलना गरेको भनेर दोषी ठहराईएको छ ।
पाकिस्तान सरकारको कार्यको आलोचक र सरकारबाट अपहेलना गरिएक हालको प्रमुख न्यायधिसले २३ अगस्तमा दिएको आफ्नो आदेशमा भनिएको थियो कि शरीफलाई स्वदेश फर्किन पुर्ण अधिकार छ र उनलाई स्वदेश फर्किन कुनैपनि किसिमको बाधा ब्यवधान नगर्नु भनेर प्रशासनलाई पनि आदेश दिईएको थियो । मुशर्रफ सरकारले यस वर्षको शुरूआतमा चौधरीलाई पदबाट हटाने प्रयास गर्दा राष्ट्रब्यापी आंदोलनको सामना गर्न परेको थियो ।

एकता र राष्ट्रिय झण्डा

माधव प्रसाद सेढाई, टोकीयो

केहि अगाडि इन्टरनेटको अनलाइन समाचार मार्फत एउटा अति नै संबेदनशील समाचार पढन पाए । अझ केहि अनलाईन पत्र पत्रिकाहरुले त भिडियो समेत उपलब्ध गराएका थिए । यो समाचारबाट सम्पुर्ण नेपालीहरुको अवश्य पनि मन दुखेको होला । वीरहरुको देश, अखण्डताको देश, अनेकतामा एकता बोकी हिमाल देखि तराईसम्म फैलिएको, अनेकौ जात-जाति र भेष-भुषाको रुपमा रहेको देश भनेर चिनाउदा यहि राष्ट्रिय झण्डालाई राष्ट्रिय एकताको प्रतिक मान्ने गदछौ ।

तर त्यही झण्डा जलाउने काम केहि समय अगाडी भएको छ । किन र के उद्देश्यका लागि यस्ता कार्यहरु भईरहेको छ त्यसलाई समयमा नै सोच्नुपर्ने आवश्यकता छ । यस्ता अनैतिक कार्यमा संलग्न जुनसुकै पक्ष भएपनि राष्ट्रले छिटो भन्दा छिटो पहिचान गरि कार्वाहि गर्नु आवश्यक छ । हाल देशको तरल राजनैतिक अवस्थाको फाइदा उठाउंदै यस्ता अनैतिक कार्यमा संलग्न गिरोहहरुलाई यथाशिघ्र निरुत्साहीत गर्नु जरुरी देखिन्छ । आफ्नै देशको राष्ट्रिय झन्डा जलाएर गर्व गर्ने नेपालीहरुले पनि बेलैमा होस पुर्याउनु पर्नेछ । साथै यस्ता कार्यहरुलाई अनावश्वक रुपमा कुनैपनि समाचार माध्यमहरुले प्राथमिकता दिने कार्य अवश्व पनि उपयुक्त नहोला ।